สองวันก่อนระหว่ำงที่ขุดตะกอนดินมำทำอิฐดินเหนียว ทุกคน ต่ำงก็คุยกันว่ำจะหนีกันกลับไปเป็ นโจรหรือก่อกบฏดีไหม แต่ในวันที่ สำม ทุกคนกลับมีหัวข้อใหม่คุยกันว่ำ “นำยมีกระสุนกี่นัดแล้ว”
“ฮี่ๆ ฉันมีสิบนัดแล้ว” จินเหลียนว่ำ “ไม่ถึงเดือนฉันได้ปืนตัวเอง กลับมำแน่นอน”
หลังจำกมำที่นี่ ทุกคนต่ำงก็ก้มหน้ำก้มตำทำงำนให้ได้ปืนที่เป็ น ของพวกเขำแต่แรกอยู่แล้ว ฟังอำจจะดูขัดหูมำกแต่ทุกคนก็พลันรู้สึก มีควำมสุขกับกำรได้ทำเช่นนี้ รำวกับกำรได้มำจับปื นอีกครั้งเป็ น เกียรติอย่ำงไรอย่ำงนั้น
ตอนแรกมีบำงคนเกี่ยงงำน ทำทีเป็ นยุ่งขณะที่คนอื่นๆ ตั้งใจ ทำงำน จะนอนอำบแดดอยู่ริมแม่น้ำ ไม่ก็คอยดูคนอื่นๆ ทำงำน
แต่ในวันที่สำมก็เปลี่ยนไป คนที่ไม่ได้ทำงำนก่อนหน้ำนี้เริ่มรู ้สึก อับอำยอยู่หน่อย ขณะที่คนอื่นๆ พักกัน พวกเขำก็ทำงำนแทนสองวัน ก่อนที่ล่ำช ้ำ ไม่อย่ำงนั้นระหว่ำงที่คนอื่นได้ปืนกันหมดแต่ตนมือเปล่ำ คงขำยขี้หน้ำสุดๆ
อีกอย่ำงหยำงเสียวจิ่นบอกพวกเขำไว้ก่อนแล้วด้วยว่ำเธอจะไม่ สอนถ้ำมีคนใดคนหนึ่งยังไม่มีปืน
นี่ทำให้จินเหลียนกลืนไม่เข้ำคำยไม่ออก เขำและจำงอี้เหิงแต่ละ คนมีลูกน้องต้องดูแลร ้อยกว่ำคน ดังนั้นพวกเขำรู ้ดีว่ำใครคืบหน้ำไป ช ้ำไปเร็ว
จินเหลียนและจำงอี้เหิงนับกระสุนดู และพบว่ำบำงคนมีจ ำนวน กระสุนแหว่งไปไม่น้อย เพรำะอย่ำงนั้นจินเหลียนเลยนำเรียกทุกคน มำประชุม “เป้ ำหมำยของพวกเรำคือรีบเก็บกระสุนกันให้ได้คนละ ร ้อยนัดจะได้เอำไปแลกปืน แต่ว่ำบำงคนกำลังรั้งท้ำยอยู่ ถ้ำเป็ นเพรำะ ขี้เกียจฉันคงไม่สนใจไปพวกเขำ แต่ทุกคนก็เห็นว่ำพวกเขำพยำยำม แค่ไหนเพื่อให้ได้กระสุนร ้อยนัด ดังนั้นในฐำนะหัวหน้ำ ฉันจะแจกจ่ำย กระสุนให้คนละหนึ่งนัด”
จำกนั้นจำงอี้เหิงก็กล่ำวกับหน่วยที่สองของตนเอง “ฉันก็จะเอำ กองของตัวเองแจกจ่ำยให้คนที่ยังขำดเช่นกัน”
พวกโจรมองหน้ำกันเองพักหนี่ง ก่อนจะมีคนพูดอย่ำงลังเลใจว่ำ “ฉันจะแบ่งให้ด้วย แต่มีเงื่อนไขคือต้องคืนนะ!”
ไม่นำนนัก โจรกลุ่มใหญ่ก็แจกกระสุนกันรำวๆ หกนัด ถึงแม้จะ ยังขำดไปอีกมำก แต่ช่องว่ำงก็ขยับเข้ำมำใกล้ขึ้น
จินเหลียนมองพวกเขำอย่ำงพอใจและพยักหน้ำ “ดีมำก พี่น้อง ทุกคน ไปท ำงำนกันต่อ!”
เริ่นเสี่ยวซู่ที่มองจำกไกลๆ พลันหันไปกล่ำวกับหยำงเสียวจิ่นอยู่ ด้ำนข้ำง “ฉันเจอหนังสือเล่มหนึ่งแอบมุมอยู่ในห้องสมุดของป้ อม ปรำกำร 88 ชื่อว่ำ ‘มวลชน[1]’”
“มีข้อควำมในหนังสือกล่ำวว่ำ เมื่อคนผู้หนึ่งกลำยเป็ นส่วนหนึ่ง ของกลุ่มจะทำให้สติปัญหำลดทอนลงเพื่อที่ได้รับกำรต้อนรับในกลุ่ม ปัจเจกบุคคลก็จะลดควำมสำมำรถในคิดอย่ำงเป็ นเหตุและผล แลกเปลี่ยนสติปัญญำตนเพื่อควำมรู ้สึกของกำรเป็ นส่วนหนึ่งของ กลุ่มที่ทำให้คนรู ้สึกถึงควำมปลอดภัย” เริ่นเสี่ยวซู่พูดต่อ “นี่อำจจะ เป็ นเหตุผลที่ว่ำเวลำอยู่ในกลุ่มถึงรู ้สึกถูกชักจูงได้ง่ำย”
หยำงเสียวจิ่นว่ำอย่ำงสงบนิ่ง “นำยกำลังบอกว่ำพวกเขำก ำลัง เจอกับสถำนกำรณ์นั้นอยู่เหรอ”
เริ่นเสี่ยวซู่ส่ำยหัว “ฉันอยำกเชื่อว่ำนี่เป็ นพลังของควำมหวัง มำกกว่ำ”
ขณะนี้พวกเขำกำลังมีเป้ ำหมำยเดียวกัน พวกโจรเหล่ำนี้จะผ่ำน ควำมลำบำกเพื่อไปให้ถึงเป้ ำหมำยให้เร็วที่สุด และกระบวนกำรนี้ก็จะ สร ้ำงมิตรภำพขึ้นมำ
จินเหลียนก ำลังทำงำนกับคนอื่นๆ อยู่ทันใดก็สัมผัสเงำร่ำงสอง เงำโผล่มำข้ำงๆ พอหันไปตั้งใจมองก็เห็นว่ำเป็ นเริ่นเสี่ยวซู่และหยำง เสียวจิ่น
พวกเขำเห็นเริ่นเสี่ยวซู่และหยำงเสียวจิ่นถอดรองเท้ำและถกแขน เสื้อขึ้น จินเหลียนและจำงอี้เหิงรีบพูด “นำยท่ำนทั้งสองไม่ต้องทำงำน ก็ได้ ไปพักผ่อนปล่อยให้พวกเรำท ำงำนเถอะ”
เริ่นเสี่ยวซู่ยิ้มว่ำ “ไม่เป็ นไร พวกเรำไม่ใช่พวกลูกคุณหนูทำงำน ไม่เป็ นเสียหน่อย ฉันแบ่งอิฐดินเหนียวที่พวกเรำทำให้ทั้งสองหน่วย เท่ำๆ กัน และจะปล่อยให้หัวหน้ำหน่วยไปจัดกำรแบ่งให้กับลูกหน่วย เอง”
พวกโจรนิ่งอึ้ง ไม่คิดเลยว่ำเริ่นเสี่ยวซู่และหยำงเสียวจิ่นจะลงมำ ท ำงำนกับพวกด้วย
ไม่ใช่ว่ำพวกคนใหญ่คนโตจะนั่งดูอยู่ด้ำนข้ำงเหรอ ย้อนไปสมัย พวกเขำทำงำนที่โรงงำน หัวหน้ำคนงำนไม่เคยลงแรงอะไรเลย ขณะ พวกเขำลงไปในเหมืองถ่ำนหิน หัวหน้ำคนงำนก็จะนั่งพักสั่งกำรพวก เขำจำกข้ำงนอก
อีกอย่ำงสองคนตรงหน้ำพวกเขำนี้ยิ่งใหญ่กว่ำหัวหน้ำคนงำน มำก อย่ำงไรทั้งคู่ก็ต่ำงเป็ นผู้มีพลังพิเศษ โดยเฉพำะอย่ำงเสียวจิ่นที่ เป็ นผู้หญิง กำรที่เธอถึงกับลงมำทำงำนกับพวกเขำด้วยเช่นนี้ พี่สะใภ้ ช่ำงต่ำงกับคนอื่นจริงๆ
เริ่นเสี่ยวซู่หน้ำทะมึน “ยืนนิ่งทำไม จะขี้เกียจเหรอ”
จินเหลียนหัวเรำะ “เปล่ำครับๆ! ทำงำนต่อโว้ยพี่น้อง!”
พวกโจรทำงำนต่อไปเงียบๆ มันเป็ นงำนเดิมที่พวกเขำตั้งใจจะทำ ให้สำเร็จ แต่พอเริ่นเสี่ยวซู่และหยำงเสียวจิ่นกระโดดลงมำในคูน้ำ ด้วยแล้วพวกเขำรู ้สึกว่ำมันมีอะไรบำงอย่ำงเพิ่มขึ้นมำนิดหน่อย
มีน้ำใจของมนุษย์ที่เพิ่มเข้ำมำนิดหน่อย
ตอนนี้เองก็มีเมฆฝุ่ นลอยโขมงมำแต่ไกล เริ่นเสี่ยวซู่ชินกับภำพ นี้แล้ว เป็ นโจรกลุ่มใหม่ที่มำถึง
จำกที่หยำงเสียวจิ่นคำดกำรณ์ไว้ แนวหน้ำที่เขำกวนซำน เขำ ถังหวัง และเขำต๋ำป๋ ำนน่ำจะมีโจรมำกกว่ำสำมพันคน ที่นี่มีคนแค่ รำวๆ สองร ้อยเท่ำนั้น ยังห่ำงไกลจำกจำนวนคนที่อยู่ทำงเหนืออีก มำก พวกเขำรู ้แล้วว่ำทำงเหนือขึ้นไปมีโจรมำกกว่ำเดิม และทำงใต้จะ มีคนน้อยกว่ำมำก
เมื่อวำนไม่มีโจรใหม่มำเลย ทำเอำเริ่นเสี่ยวซู่ผิดหวังเล็กน้อย
โจรกลุ่มใหม่ที่เพิ่งมำมีคนรำวๆ สำมสิบนำย พอพวกเขำเห็นแต่ ไกลว่ำมีคนกลุ่มใหญ่ทำงำนอยู่ก็ตื่นเต้นขึ้นมำ นิคมนี้มีผู้อพยพมำก ขนำดนี้ พวกเขำจะรวยเละแล้ว!
มองจำกไกลๆ จะเห็นจินเหลียน จำงอี้เหิง เริ่นเสี่ยวซู่ และคนอื่นๆ มีโคลนเปื้อนเต็มแขนขำ ไม่มีปืนกับตัวด้วยซ้ำ ถ้ำไม่ใช่ผู้อพยพจะ เป็ นอะไรได้อีก
ในแดนรกร ้ำง ผู้อพยพคือกลุ่มคนที่ยอมก้มหัวที่สุด จับง่ำยรำว กับจับปศุสัตว์
แต่ว่ำพอพวกเขำเข้ำมำถึงนิคม หัวหน้ำโจรก็พบมำมีอะไร บำงอย่ำงไม่ชอบมำพำกล เขำเห็นเริ่นเสี่ยวซู่และพรรคพวกยืนมอง พวกเขำด้วยสำยตำเรียบเฉย
หัวหน้ำโจรพลันพึมพัม “ท ำไมฉันรู ้สึกว่ำพวกเขำไม่กลัวพวก เรำเลย”
ขณะเดียวกันจินเหลียนก็ก ำลังพูดแกมถอนหำยใจ “ท ำไมมีพวก หน้ำใหม่มำอีกแล้ววะ งี้พวกเขำก็เข้ำร่วมกับเรำโดยมีกระสุนแค่ศูนย์ นัดดิ”
จินเหลียนรู ้ชะตำกรรมของโจรพวกนี้แล้ว แต่ก็ยังอดเศร ้ำขึ้นมำ เล็กน้อยไม่ได้
พวกโจรหยุดรถจักรยำนยนต์ที่คูน้ำก่อนจะชี้ปืนใส่เริ่นเสี่ยวซู่ “ขึ้นมำจำกคูน้ำเดี๋ยวนี้! ฮ่ำๆ ยังมีอำรมณ์มำทำอิฐดินเหนียวกันอยู่ เหรอวะ ใครบอกว่ำให้ท ำได้หำ”
จินเหลียนและจำงอี้เหิงมองหน้ำกันและรู ้สึกเศร ้ำใจแทนหัวหน้ำ โจรอย่ำงพร ้อมเพรียง
ครึ่งชั่วโมงให้หลัง หัวหน้ำโจรที่หน้ำช้ำคล้ำเลือดกำลังถกแขน เสื้ออยู่ในคูน้ำ เขำที่ตอนนี้ตำบวมเฉ่งถำมจินเหลียน “พวกเรำต้อง ท ำอิฐดินวันล่ะกี่ก้อนนะ”
จินเหลียนพูดอย่ำงไม่พอใจ “รู ้หรือเปล่ำว่ำพวกแกท ำพวกเรำช ้ำ ไปแค่ไหน บอกเลยนะถ้ำวันนี้ทำอิฐไม่ได้สำมสิบก้อนก็ไม่ต้องนอน”
หัวหน้ำโจรผู้นั้นเหลือบมองจำงอี้เหิง “เดี๋ยวนะ ฉันรู ้จักนำยนี่ นำยคือหัวหน้ำโจรจำกฝั่งตะวันตกของเขำต๋ำป่ ำนไม่ใช่เหรอ มำทำ อะไรที่นี่น่ะ”
จำงอี้เหิงก็พูดอย่ำงไม่พอใจใส่เขำ “ขุดตะกอนดินไป เลิกพูด มำก”
หัวหน้ำโจรที่เพิ่งมำใหม่รู ้สึกหดหู่สุดๆ “พวกนำยก็เป็ นโจร เหมือนกันหมดงั้นสิ ทำไมต้องแสดงละครเป็ นผู้อพยพด้วย ถ้ำรู ้ว่ำมี พวกนำยมำกขนำดนี้ฉันคงไม่มำหรอก!”
[1] หนังสือไม่มีแปลไทย ชื่อหนังสือคือ The Crowd: A Study of the Popular Mind โดย Gustave LeBon เป็ นหนังสือเกี่ยวกับ จิตวิทยำมวลช